Elektrische verwarming wordt door veel huishoudens gebruikt, zeker in de koudere maanden. Toch merken steeds meer mensen dat hun elektriciteitsrekening fors stijgt, vooral door een specifieke instelling. Deze veelgemaakte fout bij het gebruik van elektrische verwarming zorgt niet alleen voor onnodig hoge kosten, maar beïnvloedt ook het energieverbruik en het comfort in huis. Wie inzicht krijgt in deze valkuil en slimme warmtemaatregelen toepast, kan aanzienlijk besparen op de verwarmingskosten zonder in te leveren op wooncomfort.
De werking van elektrische verwarming
Elektrische verwarming maakt gebruik van elektriciteit om warmte te produceren via een elektrische weerstand. Dit betekent dat een elektrische stroom door een materiaal stroomt dat weerstand biedt, waardoor warmte vrijkomt. Dit principe zien we terug in bijvoorbeeld straalkachels, waarbij een gloeispiraal zichtbaar wordt als deze gloeit. Hoewel elektrische verwarming eenvoudig te plaatsen is en overal inzetbaar waar elektriciteit aanwezig is, kent het belangrijke nadelen op het gebied van energie-efficiëntie en kosten.
Er zijn verschillende soorten elektrische verwarming, zoals elektrische radiatoren, infraroodpanelen en elektrische cv-ketels. Elektrische radiatoren bevatten vaak een olie- of watervloeistof die opwarmt en warmte langzaam afgeeft, wat zorgt voor een zacht en langdurig warmtegevoel. Straalkachels verwarmen de lucht snel, maar kunnen een ongelijkmatige warmtebeleving geven. Infraroodverwarming is gericht en zeer snel in het opwarmen van specifieke plekken, wat het efficiënt maakt als bijverwarming. Een elektrische cv-ketel verwarmt het water in het centrale systeem volledig op elektriciteit, maar is kostbaar in gebruik en vaak niet toegestaan als hoofdverwarming in Nederlandse woningen.
Ondanks deze variëteit is het belangrijk te erkennen dat elektrische verwarming minder energie-efficiënt is dan systemen die warmte uit de omgeving benutten, zoals warmtepompen. Hierbij wordt elektriciteit niet alleen omgezet in warmte, maar wordt ook warmte uit bijvoorbeeld de buitenlucht ter beschikking gesteld, wat resulteert in een veel lager energieverbruik.
Thermostaatinstelling: de belangrijkste oorzaak van hoge kosten
Een cruciale fout die veel huishoudens maken, is het instellen van de thermostaat van elektrische verwarming op een te hoge temperatuur of het continu aan laten staan van het systeem. Omdat elektrische verwarming vrij snel warmte kan afgeven, lijkt het verleidelijk om de thermostaat hoger te zetten om sneller behaaglijkheid te ervaren. Dit zorgt er echter voor dat de thermostaat steeds blijft bijverwarmen, wat het energieverbruik aanzienlijk verhoogt.
Veel mensen vergeten dat het constant hoog houden van de temperatuur leidt tot onnodige verspilling. Een thermostaatinstelling van bijvoorbeeld 22 tot 23 graden in elke kamer gedurende de hele dag zorgt voor een veel hogere elektriciteitsrekening dan slim gebruik van de verwarming, waar de temperatuur ’s nachts of tijdens afwezigheid wordt verlaagd.
Voorbeeld: wie zijn elektrische radiator continu op 22 graden laat draaien, verbruikt tot wel 30% meer elektriciteit vergeleken met iemand die dezelfde ruimte alleen opwarmt wanneer er geleefd wordt, en de thermostaat lager zet tijdens de nacht of werkuren. Het terugdraaien van de thermostaat met slechts één graad kan al tientallen euro’s besparen per maand.
Daarnaast spelen temperatuurverschillen binnen het huis een rol. Het is efficiënter om bijvoorbeeld de woonkamer en werkruimte elektrisch bij te verwarmen met infraroodpanelen, terwijl andere kamers lager verwarmd blijven. Dit gerichte gebruik voorkomt onnodig energieverbruik en resulteert in een kostenbesparing op de elektriciteitsrekening.
Waarom elektrische verwarming duurder is dan gas
Elektrisch verwarmen is in vergelijking met gasverwarming vaak duurder, ondanks dat de prijs per kWh stroom lager lijkt dan de gasprijs per m³. Dit komt doordat het rendement van elektrische verwarmingstoestellen, die slechts 1 kWh stroom omzetten in maximaal 1 kWh warmte, veel lager is dan de calorische waarde die in gas zit. Om dezelfde hoeveelheid warmte te produceren als met één kubieke meter gas, is ongeveer negen keer zoveel elektriciteit nodig.
Bijvoorbeeld, een gemiddeld huishouden verbruikt op een koude dag 10 m³ gas, wat ongeveer €14,20 kost bij een gasprijs van €1,42 per m³. Om die hoeveelheid warmte elektrisch te genereren, is 90 kWh stroom nodig, wat bij een stroomprijs van €0,26 neerkomt op €23,40. Dit betekent dat de verwarmingskosten vrijwel anderhalf keer hoger liggen bij elektrisch verwarmen. Deze verschillen worden versterkt doordat nog niet alle elektriciteit in Nederland volledig duurzaam is, wat ook milieutechnisch een nadeel is.
Bovendien is elektrische verwarming duurder in gebruik dan een warmtepomp. Deze laatste haalt warmte uit natuurlijke bronnen en heeft een gemiddeld rendement van 4,3, waardoor er minder stroom nodig is voor dezelfde warmteproductie. De hogere elektriciteitsrekening bij elektrische verwarming is dan ook te wijten aan een combinatie van rendement, stroomprijs en inefficiëntie in warmteverspreiding. Het is daarom verstandiger om elektrische verwarming alleen als bijverwarming in te zetten.
Elektrische verwarming als slimme bijverwarming gebruiken
Ondanks de hogere kosten is elektrische verwarming niet per se ongeschikt voor huishoudens. De sleutel tot kostenbesparing ligt in het slim inzetten ervan als bijverwarming. In bijvoorbeeld een badkamer, werkkamer of een hoek waar geen centrale verwarming is, kan elektrificatie bijdragen aan meer comfort zonder de hoofdverwarming te belasten.
Door de thermostaat in de rest van het huis lager te zetten en gericht elektrisch bij te verwarmen, ontstaat een balans tussen comfort en kosten. Infraroodpanelen zijn hiervoor het meest efficiënt, omdat ze gericht en snel warmte afgeven zonder de hele ruimte op te warmen. Dit beperkt het energieverbruik en verlaagt de verwarmingskosten structureel.
Voorbeeld: een huishouden bespaart jaarlijks 50 m³ gas door de radiator in de badkamer uit te schakelen en deze te vervangen door infraroodpanelen voor bijverwarming. Dit levert een korting op van zo’n €71, terwijl het extra stroomverbruik van 100 kWh slechts €26 kost. Zo resulteert het slim gebruik van elektrische verwarming in een netto kostenbesparing zonder in te leveren op wooncomfort.
Het combineren van goede warmtemaatregelen zoals isolatie en energie-efficiënte verwarmingsopties maakt het gebruik van elektrische verwarming als bijverwarming nog aantrekkelijker.
Invloed van isolatie en ventilatie op verwarmingskosten
Een goede isolatie van het huis speelt een grote rol in het verlagen van het energieverbruik voor verwarming. Zelfs de beste elektrische verwarming kan inefficiënt zijn als warmte via muren, ramen of kieren snel ontsnapt. Daarom is investeren in isolatie essentieel om de elektriciteitsrekening binnen de perken te houden.
Daarnaast is ventilatie een belangrijk aandachtspunt. In de winter leidt verkeerd ventileren tot grote warmteverliezen. Een veelgemaakte fout is het langdurig openzetten van ramen om te luchten ondanks forse kou. Dit jaagt de verwarmingskosten omhoog, omdat het verwarmingssysteem hierdoor meer moet bijverwarmen om het gewenste comfortniveau te behouden.
Ventileer daarom kort maar grondig en voorkom tocht. Slimme ventilatiesystemen die warmte terugwinnen kunnen eveneens bijdragen aan het besparen op verwarmingskosten. Wie zijn ventilatiefouten in de winter vermijdt, houdt het energieverbruik beter beheersbaar en dat merkt u direct terug op de rekening.
Zo wordt duidelijk dat het niet alleen om de keuze van verwarming gaat, maar om een totaalpakket aan keuzes en instellingen waarbij efficiënte thermostaatinstellingen, goede ventilatie en isolatie samen een grote impact hebben op de verwarmingskosten.
