Op de werkplek kunnen bepaalde collega’s zich anders voordoen dan ze werkelijk zijn. Dit fenomeen, dat psychologen vaak aanduiden als de ‘imposter’ syndroom, blijkt vaak moeilijk te herkennen. Het leidt tot onzekerheid en wantrouwen binnen teams, waarbij zelfs collega’s met goede intenties het lastig vinden om hun plaats te vinden. Het herkennen van vroege signalen is cruciaal om zo een gezonde werkomgeving te waarborgen.
SUBTIELE GEDRAGINGEN DIE EEN IMPOSTER COLLEGA VERRADEN
Psychologen benadrukken dat een ‘imposter’-collega niet altijd duidelijk herkenbaar is. Vaak gaat het om subtiele gedragingen die ongemakkelijkheid en zelftwijfel verraden. Denk aan iemand die voortdurend bevestiging zoekt maar zelden vertrouwen uitstraalt. Deze persoon kan bijvoorbeeld successen bagatelliseren of het idee hebben dat hij of zij niet thuishoort op de werkvloer, ondanks bewijs van competentie. Dergelijke signalen zijn in eerste instantie moeilijk waarneembaar, juist omdat de betrokkene dit meestal goed maskeert uit angst door de mand te vallen. Dit gedrag kan leiden tot een verhoogd stressniveau en verminderde motivatie, wat uiteindelijk ook de samenwerking binnen het team onder druk zet. Door deze fijne nuances te leren onderscheiden, kunnen leidinggevenden en collega’s eerder steun bieden voordat de situatie escaleert.
DE INVLOED VAN IMPOSTER GEDRAG OP DE WERKPLEK
Het voorkomen van vertrouwen en de daarmee gepaard gaande onzekerheid hebben vergaande gevolgen voor de dynamiek op de werkvloer. Een ‘imposter’-collega kan door zijn of haar zelftwijfel terughoudend worden, waardoor samenwerking stroef verloopt. Teamvergaderingen kunnen bijvoorbeeld spanning creëren waar niemand goed overweg mee kan, simpelweg omdat die collega zich niet durft uit te spreken. Daarbij verhoogt dit wantrouwen het risico op communicatieproblemen die de productiviteit van het hele team beïnvloeden. Psychologen wijzen erop dat het herkennen van deze signalen in een vroeg stadium van belang is, omdat het anders kan leiden tot langdurige stressklachten en zelfs verzuim. Het bespreekbaar maken van deze problematiek vraagt om een empathische benadering en geduld, waarbij het stimuleren van openheid en het bieden van veiligheid centraal staan.
VERANDERINGEN IN GEDRAG EN STEMMING ALS SIGNALEN
Een van de meest opvallende signalen die een ‘imposter’ kan verraden is een verandering in gedrag en stemming. Een voorheen energieke en zeker observerende collega kan plotseling somber of teruggetrokken worden. Concentratieproblemen, geheugenverlies en rusteloosheid zijn eveneens indicaties dat er iets speelt. Deze gedragsveranderingen komen voort uit het constante gevoel van onzekerheid en het angstig vermijden van confrontaties. Zo kan een collega met imposter-gevoelens vaker fouten maken of gerichte taken niet afmaken, wat weer leidt tot frustratie aan beide kanten. Importanter nog, deze gedragingen zijn voor andere medewerkers vaak aanleiding om twijfels te krijgen over de stabiliteit en betrouwbaarheid van de collega, wat de groepssfeer schaadt. Leidinggevenden zouden alert moeten zijn op zulke signalen om tijdig interventie te kunnen bieden en het vertrouwen binnen het team te herstellen.
DE UITDAGING VAN HET AANGEVEN VAN ZELFTWIJFEL EN WANTRUWEN
Het praten over het ‘imposter’ syndroom is voor veel collega’s een grote uitdaging vanwege de schaamte en het gevoel van kwetsbaarheid. Zelftwijfel wordt vaak verborgen gehouden, vanwege angst dat het uitkomen ervan als zwakte wordt gezien. Psychologen benadrukken dat dit een vicieuze cirkel creëert waarin de bedrieger-gevoelens juist versterken. Wantrouwen ontstaat wanneer medewerkers gedrag van de ‘imposter’ collega niet kunnen plaatsen en daardoor conclusies trekken zonder de echte situatie te kennen. Dit leidt tot een ongelijke werkverdeling en een minder effectief teamverband. Het doorbreken van deze cirkel begint bij het creëren van een veilige werkomgeving waar persoonlijke onzekerheden besproken mogen worden zonder oordeel. Rollenspellen, coaching en vertrouwenspersonen kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
PSYCHOLOGISCHE STRATEGIEËN OM EEN IMPOSTER COLLEGA TE ONDERSTEUNEN
Psychologen adviseren praktische strategieën om collega’s met een ‘imposter’-gevoel te helpen hun identiteit op het werk te versterken. Het starten van een open dialoog waarbij successen worden erkend, draagt bij aan het verminderen van onzekerheid. Daarnaast kan het aanbieden van professionele coaching en begeleiding helpen om de zelftwijfel te doorbreken en het zelfvertrouwen te vergroten. Een andere effectieve methode bestaat uit het ontwikkelen van een cultuur waarin falen en fouten maken niet als taboe worden gezien, maar als leermomenten. Dit laat medewerkers ervaren dat hun waarde niet alleen afhangt van prestaties maar ook van hun authenticiteit als collega. Zo’n ondersteunende aanpak bevordert niet alleen het welzijn van de ‘imposter’, maar verbetert ook de teamcohesie en productiviteit op de lange termijn.
Deze video bespreekt hoe herkenningspunten van het imposter syndroom kunnen leiden tot een beter begrip van collega’s die worstelen met hun zelfbeeld en identiteit op werk. Psychologen adviseren praktische tips om deze situatie op de werkvloer aan te pakken.
Een diepgaand gesprek over hoe medewerkers en leiders kunnen omgaan met gevoelens van zelftwijfel en wantrouwen. De video benadrukt het belang van verbinding en vertrouwen om een positieve werkomgeving te creëren.
